cs-3.txt

لیزا دێل ژوکۆندۆ
لیزا دێل ژوکۆندۆ (لەدایکبووی ١٥ی حوزەیرانی ١٤٧٩ - مردووی ١٥ی تەممووزی ١٥٤٢) ژنەبەگزادەیەکی ئیتاڵی و ئەندامی خێزانی غیرادینی بوو لە فلۆرێنس و توسکانی. ناوی ئەو لە تابلۆی مۆنالیزا بەکارھاتووە، پۆرترەیتەکەی بەسەرپەرشتی ھاوسەرەکەی و وێنەکەش لەلایەن لیۆناردۆ دا ڤینچی لەسەردەمی ڕێنیسانسی ئیتاڵی کێشراوە.
لیزا لەدایکبووی فلۆرێنسە، لە تەمەنی نەوجەوانی ھاوسەرگیریی لەگەڵ پیاوێک کرد، کە خەریکی بازرگانی قوماش و ئاوریشم بوو، دواتر بوو بە کاربەدەستێکی حکوومی. لیزا دایکی پێنج مناڵ بووە، لە ژیانێکی ئاسوودەی چینی ناوەڕاست ژیاوە.
دوای سەدەیەک لە مردنی لیزا دێل ژوکۆندۆ، تابلۆی مۆنالیزا بوو بە بەناوبانگترین تابلۆ لە ئاستی جیھان،[١] بەجۆرێک وەک ئەوەی تابلۆکە ژیانێکی جیاوازتری ھەبێت بەراورد بە کەسایەتی ڕاستەقینەی لیزا. گرنگیپێدانی شارەزایان و ھۆگرانی ھونەر وایان کرد تابلۆکە لە ئاستی جیھان وەک دەستکەوتێکی بازرگانی سەیر بکرێت. لە ساڵی ٢٠٠٥، بەشێوەیەکی کۆتایی لیزا دێل ژوکۆندۆ بەکەسایەتی ناو تابلۆی مۆنالیزا ناسێنرا.[٢]
سەرەتای ژیان و خێزان
خێزانە فلۆرێسنییەکەی لیزا، ناسراو و خانەدان بوون بەڵام بەتێپەڕبوونی کات کاریگەرییەکەیان نەما.[٣] لەباروودۆخێکی باشدابوون، بەڵام سەرمایەدار نەبوون، داھاتیان لەڕێگای کێڵگەکانی چەند شارێکی ئەورووپا بۆ دەھات. لەڕووی ئابوورییەوە خێزانێکی سەرکەوتووبوون، لەگەڵ ئەوەش جیاوازی گەورە ھەبوو لەداھات و سەرمایەی میراتگرانی خێزانەکە.[٤]
ئەنتۆنماریا دی نۆلدۆ غیرادینی، باوکی لیزا، لەخێزانێک لەدایکبوو کە پشتیان بەچەند موڵکێک دەبەست لەنزیک سان دۆناتۆ لە پۆگیۆ و ماوەیەکی کەمیشبوو ھاتبوونە شار.[٥]
ئەنتۆنماریا دوو ژنی لەدەستدابوو، لیزا دی گیۆڤانی فلیپۆ، ئەو کەسەبوو لە ساڵی ١٤٦٥ ھاوسەرگیری لەگەڵدا کرد، ھەروەھا کاترینا دی ماریۆتۆ ڕوچێلای، دووەم ژن بوو ھاوسەرگیری لەگەڵدا کرد، لە ساڵی ١٤٧٢. ھەردووکیان لەکاتی منداڵبوون گیان لەدەستدا.[٦] دایکی لیزا لوکرێزا دێل کاچیا بوو، کچی پیەرا سپینێلی و ژنی غیرادینی، سێیەم ژنی ئەو کە لە ساڵی ١٤٧٦ ھاوسەرگیریانکرد.[٦] غیرادینی لەیەک کاتدا خاوەن یان بەکرێدانی شەش کێڵگە بوو کە کاری بەرھەمھێنانی گەنم، شەڕاب و زەیتوونی دەکرد.[٧]